Enige nuttige kennis over lichaamsbeweging

Wat lichaamsbeweging betreft, is het uiteraard van belang dat een ieder op de hoogte is van enige nuttige feitjes daaromtrent. Het belang van lichaamsbeweging moet men vooral niet gaan ridiculiseren. Dit omdat het vele duidelijke gezondheidsvoordelen heeft. Maar dat niet alleen! Het heeft ook een sterke positieve invloed op de psyche van mensen. Die invloed is zó groot, dat men met een gerust hart kan stellen dat mensen die min of meer humeurig zijn, of mensen die ronduit depressief zijn, gebaat zijn bij lichaamsbeweging. Voilá, een goed medicijn tegen droefgeestigheid! Wat het verbeteren van de stemming betreft, is lichaamsbeweging een soort wondermiddel. Lichaamsbeweging bevordert bovendien zowel het ínslapen, als wel als het dóórslapen. Zodat er van lichaamsbeweging op déze wijze ook een positieve invloed uit gaat op het welbevinden. Maar dan op indirecte wijze! Het is evenwel onmiskenbaar dat de kwaliteit van slapen daarvoor van groot belang is. Van lichaamsbeweging is bewezen dat het ook het dementieproces vertraagt en dat het zelfs tot enige verbetering van dementie zou kunnen gaan leiden.

Als men de gewoonte heeft er voor te zorgen dat men zeer regelmatig de eigen body gaat moveren, zal men van een aantal grote voordelen van die gewoonte kunnen gaan profiteren. Enige kennis van het nut van lichaamsbeweging (body movement) zal daarvoor van pas kunnen komen. De term "lichaamsbeweging" is een veel breder begrip dan de term "sport" is. Mensen die niet aan sport doen, maar die op een andere wijze wel voldoende lichaamsbeweging krijgen, zullen uiteraard in gelijke mate kunnen gaan profiteren van het nut van lichaamsbeweging. Mensen die het geluk hebben dat zij door hun werkzaamheden meer dan genoeg lichaamsbeweging krijgen, hoeven er uiteraard niet voor te zorgen dat zij ook nog eens aan sport gaan doen. Tenminste voor zover zij tijdens hun werkzaamheden een veelzijdige vorm van lichaamsbeweging krijgen. En voorzover die lichaamsbeweging bij tijd en wijle ook uitputtend genoeg is om de conditie van de betreffende persoon op peil te kunnen houden. Het hebben van een goede conditie is overigens niet alleen van belang voor het uithoudingsvermogen, maar er gaat ook een onderdrukkend effect vanuit op eventuele ontstekingen.

Mensen die aan stress onderhevig zijn, zullen na lichaamsbeweging duidelijk verlichting van die stress kunnen blijken te ervaren. Bovendien zullen mensen die voor voldoende lichaamsbeweging zorgen, beter gewapend blijken te zijn tegen stress. Stevige lichaamsbeweging zorgt voor het afbreken van de stresshormonen. Namelijk door de afscheidingsstoffen van achtereenvolgens de hypothalamus; de hypofyse en de bijnieren. Door dit proces zal men zich na afloop van een stevige vorm van lichaamsbeweging ook plezieriger gaan voelen. Bovendien zullen bepaalde spiergroepen, die door de stress spiertonus vertonen, dan gemakkelijker tot relaxatie komen. Stress remt de mogelijkheid om diep na te kunnen denken. En mensen die vanwege de stress minder goed kunnen slapen, ofwel minder goed in een mediatieve toestand kunnen geraken, zullen minder goed inspiratie voor iets nieuws kunnen opdoen.

Mensen die voor hun noodzakelijke lichaamsbeweging aan hardlopen doen, ziet men vaak van tevoren bezig zijn met rek- en strekoefeningen. De noodzaak daarvan is echter erg discutabel. Om stijve spieren ten gevolge van het hardlopen te voorkómen, zou men tijdens het lopen verschillende keren met de eigen beenspieren de knieën kunnen gaan terugtrekken. Dat zorgt voor een tijdelijke relaxatie van de spieren die men voor het hardlopen gebruikt. En daardoor zal men na afloop van het hardlopen ook minder last van pijnlijke spieren kunnen gaan ervaren. Als men rek- en strekoefeningen doet, met als reden om blessures tijdens het hardlopen te voorkómen, heeft men daar mogelijk meer baat bij. Maar hetzelfde effect zou men allicht ook kunnen gaan bereiken door tijdens het hardlopen in eerste instantie niet erg snel te gaan lopen en door goed geconcentreerd bezig te zijn met het plaatsen van de voeten op de grond. Wanneer er sprake is van een wedstrijdelement in de sportieve bezigheden, kunnen aan deze elementen ter voorkóming van blessures, minder goed worden voldaan. Bij wedstrijdsport vinden dan ook over het algemeen veel blessures plaats. Vooral wanneer de belangen van die wedstrijdsport de normale proporties te buiten gaan. "Couch potatoes" hebben natuurlijk veel minder kans om blessures op te lopen. Maar wie ambieert het nu om als een "couch potato" te worden beschouwd. De kans op het verkrijgen van een blessure is voor die mensen uiteraard veel kleiner dan het geval is voor mensen die lichamelijk een meer actief leven leiden. Maar de kans op gezondheidsschade is voor een dergelijke inactieve "aardappel" wel veel groter.

Bij mensen die aan een stevige vorm van lichaamsbeweging doen, kan er afgifte van endorfinen in het bloed plaatsvinden. Zij zullen dan een zogenaamde runnershigh meemaken. Voor mensen welke die ervaring eenmaal hebben opgedaan, is dat gegeven op zich al iets wat aanzet tot het opdoen van nog meer lichaamsbeweging. Zelfs als iemand slechts gedurende relatief korte tijd zorgt voor een stevige vorm van lichaamsbeweging, zullen er al reeds endorfinen in de bloedbaan van die betreffende persoon kunnen worden afgegeven. Deze endorfinen zorgen ervoor dat de betreffende persoon zich, na die periode van stevige lichaamsbeweging, minder moe en juist meer opgewekt gaat voelen. Endorfinen regelen trouwens ook de bloeddruk en de lichaamstemperatuur bij de betreffende persoon en ze beïnvloeden ook nog eens de eetlust en het eetgedrag van die persoon. Voor de afgifte van endorfinen is het niet nodig dat men gedurende lange tijd aan lichaamsbeweging doet, zoals mensen die aan duursport doen, schijnen te denken.

De fysieke achteruitgang, die zo typerend is voor het verouderingsproces, wordt óók vertraagd wanneer men voor voldoende lichaamsbeweging zorgt. Dat is een heel logisch gevolg van het onderhouden van een voldoend niveau van lichaamsbeweging. Van spiergroepen die niet worden gebruikt, neemt de spiersterkte immers snel af. En de betreffende spiergroepen worden in die situatie ook al gauw veel dunner. Denk maar aan datgene wat men waarneemt bij mensen die genoodzaakt zijn om zich in een rolstoel te verplaatsen. De quadriceps in de bovenbenen van die mensen zijn veel minder dik dan ze zijn bij mensen welke geen beperkingen van het loopvermogen hebben. Wat geldt voor de spieren in de bovenbenen geldt natuurlijk ook voor de andere spieren die men door inactiviteit onvoldoende gebruikt. De spiermassa van al die spieren zal dan gaan afnemen. Met een toenemende kouwelijkheid, vermoeidheid en vatbaatheid voor infecties ten gevolge. En verder een afname van het welbevinden.

Een groot voordeel van lichaamsbeweging is ook dat het brein er door wordt gestimuleerd. De sterkere doorbloeding van de hersenen bij mensen die aan voldoende lichaamsbeweging doen, is daar verantwoordelijk voor. Voor het zoeken van een oplossing voor een probleem, is het hebben van een goed werkend verstand van groot belang. Door te zorgen voor voldoende lichaamsbeweging bevordert men de werking van het verstand. Maar omdat de doorbloeding van de hersenen daarbij van belang is, zal men het grootste positieve effect van lichaamsbeweging op de werking van het verstandelijk vermogen tijdens en vlak na het sporten moeten verwachten. Het grote voordeel van specifiek de wandelsport is, dat men tijdens het wandelen ruimschoots de gelegenheid heeft om het denkvermogen op eventuele problemen te gaan richten. Dit omdat voor het wandelen weinig concentratie van de geest nodig is, en omdat het ook weinig vergt van het cognitieve vermogen van mensen. Wandelen is dan ook een uitermate geschikte bezigheid voor mensen die een oplossing zoeken voor problemen welke door diep nadenken zijn op te lossen.

Mogelijk wel het allergrootste voordeel wat men met voldoende lichaamsbeweging krijgt, is het feit dat het dementie onderdrukt. Uit wetenschappelijk onderzoek door de Groninger wetenschapper Willem Bossers is dit effect duidelijk naar voren gekomen. En dit effect is volgens hem zelfs nog groter wanneer men de lichaamsbeweging combineert met oefeningen die de spierkracht vergroten. Het oplopen van dementie wordt wel eens min of meer als doodgaan beschouwd. Want als men als menselijk wezen grote problemen krijgt men het herinneren van de gebeurtenissen uit het eigen leven, wordt dat door de omstanders in ieder geval als zeer dramatisch ervaren. In die interpretatie gaat men dus in figuurlijke zin dood aan dementie. In letterlijke zin is dat niet zo! Echter door de achteruitgang van de hersencellen is het perspectief op een hoge levensverwachting voor patiënten met deze ziekte waarschijnlijk ook niet al te groot.