Het karakter c.q de persoonlijkheid.

Over de inborst van mensen zal men de volgende vijf beschouwingen in zich kunnen opnemen:

'De persoonlijkheid is de combinatie van vaste innerlijke eigenschappen of karaktertrekken van een persoon. Deze combinatie bepaalt hoe men met bepaalde dingen omgaat. Dit zijn relatief stabiele eigenschappen die slechts te veranderen zijn na intensieve en volgehouden training of therapie'.

'Er bestaat een onderscheid tussen persoonlijkheid en karakter. Iemands persoonlijkheid is aangeboren en is in de kern niet te veranderen. Iemand die van nature extravert is, kan geen introvert iemand worden. Iemand die vanaf de geboorte temperamentvol is, zal dit zijn hele verdere leven zijn.'

'De persoonlijkheid vormt zich door de omgeving waarin men als kind opgroeit en ook door de zaken die men in zijn verdere leven meemaakt. Men kan de persoonlijkheid zien als een verzameling gedragingen (denken; voelen en handelen) die de functie heeft om mensen te beschermen in een onzekere en onveilige wereld. Met andere woorden: iemands persoonlijkheid is hoe hij zich aan de buitenkant laat zien, het is een soort schild wat men om zijn échte zelf heen heeft gezet om kwetsing te voorkomen'.

'Groeide men als kind op in een liefdevolle en veilige omgeving waarin men zichzelf kon zijn? Dan is de kans groot dat men zich, als volwassene, makkelijker kwetsbaar opstelt naar zijn omgeving toe. Was iemands omgeving kritisch en streng? Mogelijk is het voor diegene dan lastiger om zijn kwetsbare gevoelens zomaar met anderen te delen'.

'En om het nog ingewikkelder te maken. Iemands persoonlijkheid en iemands karakter werken nauw samen! De gedragingen die iemands karakter vormen, zijn ontstaan vanuit zijn persoonlijkheid en zijn natuurlijke karaktereigenschappen. Is men bijvoorbeeld van nature iemand die behulpzaam is? Dan kan dit zich ontwikkelen tot een eigenschap van overmatig met de behoefte van de ander bezig zijn en zijn eigen behoefte te vergeten'.

Dit is dus de gedachtengang over het karakter en de persoonlijkheid van mensen. Maar in hoeverre komt dat standpunt overeen met de ervaringen van ons als mensen? Kunnen wij de persoonlijkheid van mensen niet op een betrouwbare, meer wetenschappelijke verantwoorde wijze, gaan omschrijven?

Nee, dat lijkt niet te kunnen! Want mensen vertonen geen vaste en onveranderlijke persoonlijkheid. Dus kan men ook niet met enige zakerheid uitspraken doen over de persoonlijkheid van mensen. De persoonlijkheid die mensen op dat moment vertonen, is sterk afhankelijk van de omstandigheden waarin die betreffende personen op dat moment zijn. Als iemand zich bijvoorbeeld in een groep van mensen bevindt waarin men heel onvriendelijk; gemeen en harteloos is, zal men zich moeilijk kunnen handhaven wanneer men zichzelf mild; vriendelijk en zachtmoedig opstelt. De persoonlijkheid welke men dan gaat vertonen, is in dat geval in de verste verte niet de persoonlijkheid die men zou blijken te vertonen wanneer men zich in een meer vertrouwingwekkende omgeving zou bevinden. De persoonlijkheid van mensen is dus relatief. En net als men in de kwantumfysica niet werkelijk te weten kan komen of men met een deeltje, dan wel met een golf te maken heeft, zal men ook de persoonlijkheid van mensen niet goed kunnen bevroeden.

Houdt men bij de beoordeling van de persoonlijkheid van iemand niet rekening met de persoonlijkheid van de andere aanwezigen, dan kan men hier onmogelijk een betrouwbare indruk van krijgen. Maar ook de persoonlijkheid van de andere aanwezigen staat natuurlijk niet als in beton gegoten vast.

Er bestaan grote verschillen in de persoonlijkheid tussen mannen en vrouwen, dat zal niemand gaan ontkennen. Maar zodra men vervolgens die verschillen wil gaan definiëren, loopt men ook tegen de moeilijkheid aan dat al de verschillende persoonlijkheden op zich niet vaststaand kunnen worden beschreven. Dit omdat ze erg afhangen van de omgeving waarin ze worden beoordeeld. De relativiteit die ons ondertussen in de fysica zo vertrouwd voorkomt, komt overigens niet alleen bij de persoonlijkheidsleer, maar ook bij de karakterideologie weer integraal om de hoek kijken.

In het item: 'menselijk karakter' is op deze website ook aandacht aan hetzelfde onderwerp besteed.