Stroomuitval

Het was eens op een dag dat vrij vroeg in de ochtend de stroom uitviel. Dit terwijl wij juist heel gezellig met het gezinnetje van één van onze kinderen aan de ontbijttafel zaten. Het was een donkere nacht geweest. Donkerder dan meestal het geval is. Dus toen de stroom uitviel hadden wij moeite om onze eetspulletjes op tafel te vinden. Onze zoon is echter altijd nogal snel met zoeken van oplossingen voor problemen waar hij tegen aanloopt. Dus hij haalde direct een voorraadje waxinelichtjes en een doosje lucifers uit de kast vandaan. En direct konden wij de spullen die op tafel stonden weer aardig van elkaar onderscheiden. Ondertussen was onze kleinste kleindochter naar de garage gegaan om haar fietsje op te halen. En dat fietsje zette zij toen vlakbij ons in de keuken neer. Zij had de koplamp van haar fietsje aangedaan, zodat haar opa en oma niet in het donker hoefden te zitten.

Ondertussen had onze zoon gelegenheid gehad om even, met een waxinelichtje in de hand, naar het schuurtje te gaan. Daar in dat schuurtje had hij voorwaar een echte generator naar voren weten te toveren. En hij wist die generator ook nog aan de praat te krijgen. Waar hij zo gauw de nodige brandstof vandaan haalde, wist ik niet, maar al vrij gauw werkte ook die generator. Die kwam met name goed van pas om zijn koelkast van de nodige energie te voorzien. En een bijkomend voordeel daarvan was ook dat zij nu hun computers weer onder spanning konden zetten.

De opa van de kinderen dacht ondertussen aan vroeger tijden toen hij opgroeide op het veehoudersbedrijf van zijn vader. Op die boerderij was in het geheel geen aansluiting op het electriteitsnet aanwezig. Alle gemakken van elektrische apparatuur, die men nu voor heel gewoon houdt, waren er toen niet. Zelfs geen elektrische verlichting. Vergeleken met nu, ging het er allemaal maar primitief aan toe.

Voor de verlichting werd in die tijd op de boerderij gebruik gemaakt van gaslampen. Vergeleken met onze elektrische lampen, was dat maar een erg primitieve oplossing voor het probleem van de lichtvoorziening. In de gaslampen was in die tijd een zogenaamd gloeikousje aangebracht. Een gloeikousje is een kousje gemaakt van een materiaal dat bij verhitting helder wit oplicht. Het wordt gebruikt om het licht van een gaslamp, dat normaal vrij geel is en veel blauw en onzichtbaar ultraviolet licht bevat, witter te maken en de bruikbare lichtopbrengst te vergroten.

Op de boerderij van mijn vader en van diens eigen vader, was overigens ook geen gasaansluiting aanwezig. Het gas*) voor de gaslampen en voor het gasfornuis kwam uit een zogenaamde gasfles vandaan. Het gas dat daarin in vloeibare vorm aanwezig was, kon na opening van het gasventiel voor de verschillende doeleinden worden gebruikt. En dat werkte goed. Behalve dat het gloeikousje wel vaak door de één of andere windvlaag kapot waaide. Als dat zich voordeed moest er in het donker eerst een nieuw gloeikousje in de gaslamp worden gedaan. En die gloeikousjes waren van uiterst teer materiaal gemaakt. Dus dat ging gemakkelijk fout. Als het glas van de gaslamp op zeker moment stuk was gegaan, ging het kousje door de een of andere omstandigheid nog veel gemakkelijker stuk dan normaal al het geval was.

Dit alles kwam mij weer helder voor de geest toen er in de woning van onze zoon sprake was van stroomuitval. Van de lichte vorm van paniek waarvan toen bij mij sprake was, was bij mijn zoon en bij mijn kleindochter totaal niets te merken. Maar ja, zij hadden nu ook meer mogelijkheden tot hun beschikking om 'weer wat licht in de tent te doen schijnen'. En zij hadden niet de vervelende belevenissen met de gaslampverlichting meegemaakt die ik op onze boerderij had meegemaakt. De mogelijkheid om op de boerderij wél of niet het probleem met de verlichting op te lossen, was altijd vrij cruciaal geweest voor de bedrijfsuitvoering op het bedrijf van mijn vader. Koeien moeten nu eenmaal op tijd worden gevoerd en gemolken. Dat kan niet lange tijd wachten.

*) Het gas wat zich in de hierboven genoemde gasfles bevond, noemden wij 'butagas'. Officieel werd dat 'butaangas' genoemd. De chemische samenstelling van butaangas is C₄H₁₀).