KLIK HIER VOOR INFORMATIE
OVER DE SITE

COLUMNS

Over belevenissen en inzichten

CLICK HERE FOR
THE PARENT SITE
and SITE SEARCH


De democratie...en haar bedreigingen

Zorgt het systeem van democratisch gekozen landsregeringen wel als vanzelf voor een stabiele vorm van regeringsbeleid? "Dat mag men wel hopen", zou men daar op kunnen gaan antwoorden. De meningen en inzichten van mensen kunnen extreem ver uiteen liggen. Maar het gemiddelde van al die uiteenlopende inzichten moet toch als vanzelf leiden naar een soort optimum. Een optimum van meningen en inzichten wat alleen maar goed zou kunnen zijn voor de maatschappij waarin de mensen met die meningen en inzichten leven.

Ja, dat is normaliter wel het geval. Tenminste als er zich geen grote verstorende invloeden op het stemvolk voordoen. Want door die betreffende invloeden zal er naar alle waarschijnlijkheid geen goede en weloverwogen stemkeuze meer door de mensen worden gemaakt. In een land met een op democratie gebaseerd besturingssysteem is het daarom van groot belang waakzaam te zijn voor al de invloeden die verstorend kunnen werken op het democratisch proces.

Het gaat wat de verstorende invloeden op het democratisch proces betreft, met name om de volgende factoren:

Door bovenstaande factoren is het mogelijk dat binnen een democratie tot de verkeerde keuzes wordt gekomen. Keuzes bijvoorbeeld die de economie onnodig schade toebrengen, of die de contacten met de regeringen van de andere landen op het spel zetten. Als men als persoon echter het geluk heeft in een democratisch bestuurd land te leven, leeft men doorgaans wel in een relatief welvarend en vredig land. Het democratisch gedachtengoed en het gevoel van vrijheid wat men daarbij ervaart, bevordert nu eenmaal het vertrouwen in het landsbestuur. En dat vertrouwen is van groot belang bij het nemen van allerlei beslissingen die voor de economie van het land van belang zijn. Maar een maatschappij die al te zeer doordrenkt is met het democratisch gedachtengoed heeft ook te maken met een hoge mate van viscositeit van het beslissingsproces.

Een grote tekortkoming van het democratisch beslissingsproces is ook dat er binnen dit proces over het algemeen teveel aandacht is voor mensen met een afwijzende of negatieve houding. Mensen die tegen een bepaald voorstel zijn, laten zich nu eenmaal veel meer en veel gemakkelijker horen, dan mensen die daar juist mee instemmen. Het formuleren van een afwijzend standpunt is nu eenmaal over het algemeen veel gemakkelijker dan het formuleren van een ondersteunend standpunt. Dat geeft de indruk dat binnen een democratie bijna geen van de ingediende voorstellen goed genoeg worden bevonden om aangenomen te kunnen worden. Men krijgt ook de sterke indruk dat binnen een democratie velen niet zozeer bezig zijn om tot de meest optimale regelingen te komen, maar juist om bezig te zijn zichzelf al foeterend hoger in de pikorde van die leefgemeenschap te doen zien belanden.

En ten aanzien van de meningsvorming binnen een grote massa van mensen, zou men kunnen zeggen dat de bedreigingen van het democratisch proces o.a. gelegen zijn in populisme; in onwetendheid; in lichtgelovigheid; in opstandigheid; in onnadenkendheid; in negativisme, en in gemakzucht. Dat gezegd hebbende, zou men echter wel een goed werkend alternatief voor het gebruikelijke democratisch systeem naar voren moeten kunnen schuiven. Dat lijkt bij eerste beschouwing een bijna onmogelijke opgave. Immers hoe zijn toch in hemelsnaam de hierboven genoemde bedreigingen van het democratisch proces op effectieve wijze te bestrijden?

Het antwoord daarop is veel minder moeilijk te geven dan men in eerste instantie zou kunnen gaan veronderstellen. Dat alternatief wordt immers in Nederland reeds lange tijd toegepast bij de verkiezing van de leden van de Eerste Kamer. Namelijk de indirecte vorm van verkiezing van de mensen die ons daar als bevolking vertegenwoordigen. De leden van de Eerste Kamer worden, zoals bekend mag worden verondersteld, verkozen door leden van de Provinciale Staten van de verschillende provincies in Nederland. Die wijze van doen werkt in feite zo goed, dat het te gek voor woorden is dat aan die oplossing niet eerder voldoende aandacht is geschonken. In overeenstemming met de verkiezing van de leden van de Eerste Kamer zouden de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal kunnen worden verkozen door de diverse leden van de onderscheidende gemeenteraden in ons land. Op die wijze vindt er een belangrijke schifting plaats in de kandidaten voor de leden van de Tweede Kamer van de Staten-Generaal. De bedreigingen van de democratie, zoals die in de bovenstaande alinea staan opgesomd, lijken op die wijze goeddeels te zijn geëlimineerd. Want men mag verwachten dat het gemiddelde gemeenteraadslid tot een veel meer overwogen standpunt zal komen dan de gemiddelde burger van ons land.